Татнетны үстерү фонды кулланучыларыбыз соравы буенча LiveInternet статистикасын анализлауны дәвам итә. Моннан алда булган статистик анализ төгәл бер ел элек ясалган иде. Бер елдан соң татар сайтлары әлеге рейтингта ничек урнашканнар? Татар сайтларын укучылар артканмы? Татар теле интернет челтәрендә ныгый барамы? Әлеге мәкаләбездә шушы сорауларга җавап биреп карыйк.
Интернет челтәрендә урнашкан сайтларны төрле күрсәткечләр ярдәмендә бәяләргә була. Мисал өчен, Google’ның PR (PageRank), Яндексның тИЦ кебек күрсәткечләре сайтның никадәр цитаталануын һәм никадәр мөһим булуын билгелиләр. Төрле веб-каталогларда сайтлар, гадәттә, нәкъ менә әлеге “мөһим”лекләре буенча урнаштырылалар. Мисал буларак, Татнет каталогы белән таныша аласыз.
Әмма шулай да, иң мөһим күрсәткечләрнең берсе – сайтның кулланучылары саны. Сайтның кулланучылары даими рәвештә артып килә икән, димәк, сайт белән кызыксыну арта бара, ә сайттагы материаллар кулланучылар өчен кызыклы, дигән сүз. Әлеге күрсәткечләрне “кара” методлар белән дә арттырып булу мөмкинлеген искә төшерик. Әмма андый арттыруны эзләү системалары ярыйсы гына тиз ачыклыйлар һәм сайтларга карата санкцияләр кулланыла. Һәм алар бераз вакыттан әлеге рейтингтан аска тәгәрәп төшәләр.
LiveInternet - Рунет челтәрендәге сайтларның статистикасын һәм рейтингын билгеләп бара торган шундый сервисларның берсе. Әлеге каталогта татар сайтлары да шактый һәм аларны Рунеттагы башка сайтлар белән чагыштырып карап була (Tatarstan.net, татинтернет.рф кебек региональ каталоглар да бар, алар да ныгый баралар).
Әлеге рейтингларда социаль челтәрләрдә ясалган төркемнәр катнашмый, алар өчен аерым рейтинг ясарга кирәк. Мондый рейтингта, мөгаен, катнашучылар саны төп күрсәткечләрнең берсе булып торыр. Бу очракта "Иң шәп татарча җырлар" төркеме рейтингта лидер булыр иде, дип уйлыйбыз (әлеге төркемнең яңалыкларына бүгенге көндә инде 150 меңнән артык кулланучы язылган).
Сайтларның рейтингы көннән-көн үзгәреп тора, күп кенә интернет-компанияләр әлеге анализны көн саен диярлек башкарып баралар. Бирелгән статистик киселеш 2015 елның 13 нче феврале өчен гадел. Анда LiveInternet рейтингында булган 25 татар телле татар интернет-проектын кулланучылар саны (Казан өчен) һәм аның барлык кулланучыларга карата процентларда өлеше күрсәтелгән.
№ |
Интернет-проект (URL) |
Соңгы 31 көндә Казаннан кулланучылар |
|
саны |
% |
||
1 |
“Татар-информ” мәгълүмат агентлыгы (http://tatar-inform.ru) |
64890 |
22 |
2 |
tatar.com.ru (http://tatar.com.ru) * |
34765 |
42 |
3 | Татарская электронная библиотека (http://kitap.net.ru) * | 33866 | 51 |
4 |
Матбугат.ру (http://matbugat.ru) |
28040 |
63 |
5 |
Телерадиокомпания "Татарстан - Новый Век" (http://tnv.ru) |
27215 |
44 |
6 |
Intertat.Ru (http://intertat.ru) |
20002 |
56 |
7 |
Беренче иншалар сайты (http://insha.ru) |
14351 |
59 |
8 | Татарский государственный Академический театр имени Г.Камала (http://kamalteatr.ru) | 13436 | 54 |
9 | Сайт для родителей и педагогов (http://sabyem.ru) | 11872 | 69 |
10 |
Информационный сайт СМИ Мамадышского муниципального района (http://www.mamadysh-rt.ru) |
9779 |
51 |
11 |
Белем.ру - татар телендә интернет-белем үзәге (http://belem.ru) |
9614 |
69 |
12 |
Татарские свадьбы (http://tuylar.ru) |
9545 |
58 |
13 |
"Татар иле" татар социаль челтәре (http://tatarile.org) |
8319 |
57 |
14 |
Газета Слава труду (http://www.bavly-tat.ru) |
7159 |
59 |
15 |
Газета Саба таңнары (http://www.saby-rt.ru) |
7123 |
67 |
16 |
Сайт учителя татарского языка (http://gzalilova.narod.ru) |
6857 |
69 |
17 |
ШУБИНО-ВИДЕО.Татарский видео портал (http://ras2203.narod.ru) |
6187 |
13 |
18 |
Журнал Магариф (http://magarif-uku.ru) |
5915 |
49 |
19 |
Газета Туган як chuprale-online.ru (http://chuprale-online.ru) |
5417 |
24 |
20 |
Габдулла Тукай (http://gabdullatukay.ru) |
5384 |
55 |
21 |
Газета Дружба (http://nurlat-tat.ru) |
5306 |
62 |
22 |
Блог Эльвиры Гильмановой (http://шугурово.рф) |
5259 |
48 |
23 |
Газета Хезмәт (http://baltaci.ru) |
5213 |
46 |
24 |
Сайт Балтасинского района (http://baltasi.ru) |
5129 |
73 |
25 |
Газета Мензеля (http://menzela.ru) |
5021 |
53 |
- Гомумән алганда, татар сайтларын укучылар саны арткан, татар сайтлары Рунет рейтингында югарырак күтәрелгәннәр, кулланучылар саны арта төшкән. Бу - бик яхшы күренеш.
- Татарстан районнарында район газеталарының электрон версияләрен күбрәк укый башлаганнар. Бу, бер яктан, яхшы күренеш. Әмма әлеге үсеш газеталарның басма версияләренә язылучылар саны кимү исәбенә, яисә бары тик сайтта оештырылган төрле тавыш бирүләр исәбенә генә булырга мөмкин. Район газеталары дөнья хәбәрләрен ныграк чагылдырып үз кулланучылар ихтыяҗын ныграк канәгатьләндерә башлаганнар, дип ышанасы килә.
- Элек рейтингыбызда булган кайбер сайтлар татар теленнән "котылганнар" (алар бу таблицада юк). "Чистай хәбәрләре" газетасының электрон варианты 2014 елның 3 апреленнән бирле яңартылмаган, ә бала.рф сайты яңалыкларын тулысынча рус телендә алып бара башлаган. Бу күренешне шатлыклы дип әйтеп булмый.
- "Татар-информ" сайты узган ел белән чагыштырганда 20 меңгә якын кулланучысын югалткан. Моның сәбәбе - конкурентлар саны арта төшү, озак кына татар редакциясендә журналист булмау, дип фаразларга мөмкин. Сайтның татар версиясен яхшырту исәбенә әлеге күрсәткечләрне ныгыту мөмкин, дип уйлыйм (сайтның татар версиясе әле дә яңартылмаган).